Gelişim alanları sayfa:156

DİL VE KONUŞMA GELİŞİMİ AŞAMALARI
Konuşma gelişimi her çocukta bir miktar farklılık gösterse de belli bir sırayı ve belli bir zamanı takip eder. Şöyle ki:

0-1 YAŞ:
Anlama: - Konuşmacıya bakarak cevap verir.
               - Kendi adı söylendiğinde tepki verir.
               - “Buraya bak, buraya gel” sözlerine tepkide bulunur.
               - “Hayır” dendiği zaman yaptığı hareketi durdurur.

Konuşma: - Ağlamaklı sesler çıkarır.
                  - Sesli ve sessiz harfleri kendi kendine tekrar eder.
                  - Yetişkinin konuşmasından sonra sesli olarak iletişimde bulunur.
                  - Sözcükleri anlamlı olarak istenilen uyumla söyler ve iletişim kurar.
                  - Sesleri taklit eder.

1-2 YAŞ:
Anlama: - “Nerede?” diye sorulduğunda doğru cevap verir.
                - “Üstünde, altında, içinde” gibi zarfları anlar.
                - Bildiği bir eşya istendiğinde getirir.
                - Anahtar sözcükler bulunan basit cümleleri anlar.
                - Seri halinde ve birbiri ile ilişkili iki talimatı anlar.
                - Çevreden gelen sesleri ayırt edebilir.

Konuşma: - İlk defa tam olarak anlamlı sözcükler söyler.
                  - Eşya ya da resimlerin adlarını söyler.
                  - Bir olayı açıklarken sözcükleri tek tek söyler.
                  - Adını söyleyerek kendini tanıtır.
                  - “Ben, benim” zamirlerini kullanır.
                  - Kişilere, eşyalara, olaylara ilişkin yaklaşık 50 sözcük bilir.
                  - Ayrılma esnasında “Bay bay” gibi sözcüklere tepkide bulunur.

2-3 YAŞ:
Anlama: - Bilinen eşyaların adı söylendiğinde tanır.
               - Ne ve nerede ile yapılan sorular sorar.
               - Olumsuz ifadeleri anlar.
               - Basit öykü kitaplarını dinlemekten zevk alır ve yeniden okunmasını ister.

Konuşma:  - İki sözcüklü cümleler kurar ve doğru olarak birleştirir.
                   - Adını ve soyadını söyler.
                   - “Ne ve nerede” ile soru sorar.
                   - Olumsuz cümleler kurar.
                   - Anlayamadığında üzülür.
                   - Zamirleri kullanır.
                   - Sözel olarak evet anlamında olumlu tepki verir.
                   - Basit fiilleri resimlerine bakarak söyler.
                   - O andaki yaşantılarını anlatır.

3-4 YAŞ:
Anlama: - Zaman kavramını ifade eden cümleleri anlamaya başlar.
               - Kıyaslamaları anlar.
               - “Eğer, bundan sonra, çünkü” gibi sözcüklerin kullanıldığı cümleleri anlar.
               - Birbirleri ile ilgili dört emri yerine getirir.
               - “Haydi taklit edelim” denildiğinde anlar.

Konuşma: - Tam cümlelerle konuşur.
                  - Geçmiş deneyimleri hakkında konuşur.
                  - Çoğul takılarını kullanır.
                  - “Ben, benim” zamirlerini kullanır.
                  - Şarkıları söyleyebilir.
                  - Konuşmalarında ses hataları olmasına rağmen yabancılar tarafından   
                     anlaşılır.
                  - “Üzerinde, içinde” gibi sözcükler kullanır.
                  - Sıfatları doğru olarak kullanır.

4-5 YAŞ:
Anlama: - Birbiri ile ilişkili olmayan 3 emri sırası ile yapar.
               - “Güzel, daha güzel, en güzel” gibi kıyaslamaları anlar.
               - Uzun hikayeleri dinler, ancak çoğu kez gerçekleri yanlış yorumlar.
               - Olayların sırasını anlar.

Konuşma:  - “Ne zaman, nasıl, niçin” ile sorular sorar.
                  - Küçük cümleleri birleştirerek bütün bir cümle kurar.
                  - “Çünkü, böylece” sözcüklerini kullanarak olayların nedenleri hakkında konuşur.
                  - Gerçekleri karıştırabilir ama öykünün özünü anlar.
                  - Altı sözcükten oluşan cümleleri taklit eder.
                  - Basit zıtlıkları bilir.
                  - “Eğer... Ne ... ?” veya “Ne zaman?” şeklindeki sorulara doğru cevap verir.
                  - İsim-isim, isim-fiil birleştirmesi yapabilir.
                  - Telefonla konuşabilir.

5-6 YAŞ:
Anlama: - Sözel olarak belirtilen iki özel duruma uygun resimleri bulur.
              - Soyutlama becerisinin ilk belirtilerini göstermeye başlar.
              - Geçmiş gelecek ve geniş zamanı resimlerden ayırt eder.

Konuşma: - Dil bilgisi bakımından yetişkinlerin konuşmasına çok yaklaşır.

                 - Ancak, özne fiil arasındaki uyumla, geçmiş zaman kiplerinde bazı zorluklar 
                   vardır.
                 - Söyleyişlerinde sıraya dikkat eder.
                 - Bilgi verir ve alır.
                 - Aile içinde arkadaşları ve yabancılarla iyi iletişim kurar.
                 - Bildiği basit bir öyküyü sırasıyla anlatabilir.
                 - Benzerlik ve farklılıkları söyler.